Προφητικοί στίχοι του ογκόλιθου Πάνου Τζαβέλλα. Στα τέλη του μήνα κλείνουν τρία χρόνια από τον θάνατό του. Η συγκεκριμένη εκτέλεση είναι από τον πρώτο δίσκο του Πάνου Τζαβέλλα «Τραγούδια από το αντάρτικο λημέρι του» και είναι ζωντανή ηχογράφηση από την μπουάτ Λήδρα στην Πλάκα το 1975. Οι στίχοι και η μουσική είναι του Πάνου Τζαβέλλα.
ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΝΟ ΤΖΑΒΕΛΛΑ
Από τον Καθηγητή Βασίλη Φίλια, πρώην Πρύτανη Παντείου Πανεπιστημίου,
* * *
Βρισκόμαστε εδώ για να χαιρετίσουμε τον Πάνο Τζαβελλα, που φεύγει από κοντά μας.
Φεύγει ως υλική παρουσία, αλλά μένει ως πνεύμα και ψυχή, όχι μόνο για μας, αλλά και για ολόκληρο τον ελληνικό λαό που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε ως την τελευταία του πνοή.
Χτυπήθηκε από τον κεραυνό του θανάτου αυτή η ψιλόλιγνη και πανέμορφη δρυς , που είχαν σημαδέψει με άλυκο χρώμα οι αδυσώπητοι και ασταμάτητοι ωροδείκτες της Ιστορίας.
Την είχαν σημαδέψει, όπως σημαδεύουν όλους τους ιδιαίτερους και υπέροχους, που δημιουργούν πρότυπα και αφήνουν παρακαταθήκες.
Γι’ αυτό και για τον Πάνο Τζαβέλλα δεν ισχύει το «δεν υπάρχει πιά» .Υπάρχει , αλλά δεν ανήκει πλέον σε κανέναν από εμάς ξεχωριστά και κανένας δεν μπορεί να τον διεκδικήσει ατομικά –συγγενής , φίλος, ομοϊδεάτης – γιατί ο Τζαβέλλας ανήκει στο λαό, που τον γέννησε και τον εξέθρεψε. Γι’ αυτόν τον λαό αγωνίστηκε και σακατεύτηκε , γι αυτόν διώχθηκε και θυσιάστηκε , γι αυτόν τραγούδησε και πόνεσε.
Ωραίος σαν αρχαίος θεός , ο Μπανανής , όπως τον αποκαλούσαν οι συντοπίτες και οι φίλοι του στα νιάτα του, λάτρευε την Ελλάδα όσο τίποτα και απεχθανόταν τους εθνομηδενιστές , τους εθνικούς μειοδότες, τους κοσμοπολίτες και παγκοσμιοποιητές , τους χάρτινους επαναστάτες όλων των αποχρώσεων.
Ο αριστερός , ο κομμουνιστής αυτός , που οραματιζόταν μια πανανθρώπινη κοινωνία πίστευε ακράδαντα στην ελληνική πατρίδα και ήταν υπερήφανος , που γεννήθηκε Έλληνας.
Από αυτή την ακλόνητη πίστη του στο σοσιαλισμό και τον ελληνισμό αντλούσε τη φοβερή δύναμη , που έδειξε σ’ όλη τη διαδρομή της ζωής του.
Δύναμη αλλά και απέραντη ευαισθησία για τον άνθρωπο και τον ανθρώπινο πόνο, που μόνο εκείνοι που υπερβαίνουν τον εαυτό τους μπορούν να έχουν.
Αγωνιστής ασύγκριτος, αλλά και ραψωδός από τους λίγους της ζωής και του έρωτα ˙ ένας σπάνιος συνδυασμός έξοχων και γνήσιων ανθρώπινων ιδιοτήτων.
Λέει ο λαός ότι κάτω από τη σκιά των μεγάλων δέντρων κάνει ψύχρα. Κάτω από τη σκιά του Τζαβέλλα, όμως υπήρχε πάντοτε αγάπη , θαλπωρή , κατανόηση και ετοιμότητα προσφοράς στο συνάνθρωπο. Ελάχιστοι άνθρωποι που πέρασαν τόσες βαριές δοκιμασίες όσες ο Τζαβέλλας έμειναν ψυχικά ακέραιοι και αλώβητοι όσο αυτός, χωρίς ίχνος σκληρότητας , πικρίας, μισαλλοδοξίας ή επιθυμίας αντεκδίκησης .
Έμεινε ακέραιος και ατόφιος , αιώνιος έφηβος όπως ήταν όταν παιδί ακόμη ξεκινούσε με το όραμα να αλλάξει τον κόσμο.
Ο Πάνος Τζαβέλλας ανήκε στους γενναίους των γενναίων ˙ κάτι , που ήξεραν και οι απηνείς διώκτες του.
Γι’ αυτό και όταν τον συνέλαβαν στα χρόνια της δικτατορίας και τον βασάνιζαν ανελέητα στην ασφάλεια προαστίων ο τότε διοικητής Φαβατάς όταν του το είπαν διέταξε να σταματήσουν αμέσως λέγοντας «και κομμάτια να τον κάνετε δεν θα του βγάλετε λέξη από το στόμα».
Και όμως ήταν αυτός ο ίδιος ο Πάνος Τζαβέλλας , που με τόση ευαισθησία μελοποίησε τα ποιήματα του χιώτη συγκρατουμένου του Φώτη Αγγουλέ.
Από τον Καθηγητή Βασίλη Φίλια, πρώην Πρύτανη Παντείου Πανεπιστημίου,
* * *
Βρισκόμαστε εδώ για να χαιρετίσουμε τον Πάνο Τζαβελλα, που φεύγει από κοντά μας.
Φεύγει ως υλική παρουσία, αλλά μένει ως πνεύμα και ψυχή, όχι μόνο για μας, αλλά και για ολόκληρο τον ελληνικό λαό που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε ως την τελευταία του πνοή.
Χτυπήθηκε από τον κεραυνό του θανάτου αυτή η ψιλόλιγνη και πανέμορφη δρυς , που είχαν σημαδέψει με άλυκο χρώμα οι αδυσώπητοι και ασταμάτητοι ωροδείκτες της Ιστορίας.
Την είχαν σημαδέψει, όπως σημαδεύουν όλους τους ιδιαίτερους και υπέροχους, που δημιουργούν πρότυπα και αφήνουν παρακαταθήκες.
Γι’ αυτό και για τον Πάνο Τζαβέλλα δεν ισχύει το «δεν υπάρχει πιά» .Υπάρχει , αλλά δεν ανήκει πλέον σε κανέναν από εμάς ξεχωριστά και κανένας δεν μπορεί να τον διεκδικήσει ατομικά –συγγενής , φίλος, ομοϊδεάτης – γιατί ο Τζαβέλλας ανήκει στο λαό, που τον γέννησε και τον εξέθρεψε. Γι’ αυτόν τον λαό αγωνίστηκε και σακατεύτηκε , γι αυτόν διώχθηκε και θυσιάστηκε , γι αυτόν τραγούδησε και πόνεσε.
Ωραίος σαν αρχαίος θεός , ο Μπανανής , όπως τον αποκαλούσαν οι συντοπίτες και οι φίλοι του στα νιάτα του, λάτρευε την Ελλάδα όσο τίποτα και απεχθανόταν τους εθνομηδενιστές , τους εθνικούς μειοδότες, τους κοσμοπολίτες και παγκοσμιοποιητές , τους χάρτινους επαναστάτες όλων των αποχρώσεων.
Ο αριστερός , ο κομμουνιστής αυτός , που οραματιζόταν μια πανανθρώπινη κοινωνία πίστευε ακράδαντα στην ελληνική πατρίδα και ήταν υπερήφανος , που γεννήθηκε Έλληνας.
Από αυτή την ακλόνητη πίστη του στο σοσιαλισμό και τον ελληνισμό αντλούσε τη φοβερή δύναμη , που έδειξε σ’ όλη τη διαδρομή της ζωής του.
Δύναμη αλλά και απέραντη ευαισθησία για τον άνθρωπο και τον ανθρώπινο πόνο, που μόνο εκείνοι που υπερβαίνουν τον εαυτό τους μπορούν να έχουν.
Αγωνιστής ασύγκριτος, αλλά και ραψωδός από τους λίγους της ζωής και του έρωτα ˙ ένας σπάνιος συνδυασμός έξοχων και γνήσιων ανθρώπινων ιδιοτήτων.
Λέει ο λαός ότι κάτω από τη σκιά των μεγάλων δέντρων κάνει ψύχρα. Κάτω από τη σκιά του Τζαβέλλα, όμως υπήρχε πάντοτε αγάπη , θαλπωρή , κατανόηση και ετοιμότητα προσφοράς στο συνάνθρωπο. Ελάχιστοι άνθρωποι που πέρασαν τόσες βαριές δοκιμασίες όσες ο Τζαβέλλας έμειναν ψυχικά ακέραιοι και αλώβητοι όσο αυτός, χωρίς ίχνος σκληρότητας , πικρίας, μισαλλοδοξίας ή επιθυμίας αντεκδίκησης .
Έμεινε ακέραιος και ατόφιος , αιώνιος έφηβος όπως ήταν όταν παιδί ακόμη ξεκινούσε με το όραμα να αλλάξει τον κόσμο.
Ο Πάνος Τζαβέλλας ανήκε στους γενναίους των γενναίων ˙ κάτι , που ήξεραν και οι απηνείς διώκτες του.
Γι’ αυτό και όταν τον συνέλαβαν στα χρόνια της δικτατορίας και τον βασάνιζαν ανελέητα στην ασφάλεια προαστίων ο τότε διοικητής Φαβατάς όταν του το είπαν διέταξε να σταματήσουν αμέσως λέγοντας «και κομμάτια να τον κάνετε δεν θα του βγάλετε λέξη από το στόμα».
Και όμως ήταν αυτός ο ίδιος ο Πάνος Τζαβέλλας , που με τόση ευαισθησία μελοποίησε τα ποιήματα του χιώτη συγκρατουμένου του Φώτη Αγγουλέ.
Έναν τέτοιο άνθρωπο, αυτή την πελώρια δρύ μόνο ο κεραυνός του θανάτου μπορούσε να τσακίσει. Όμως δεν μπόρεσε να τον ξεριζώσει και απ αυτές τις ίδιες τις ρίζες θα ξαναπετάξουν νέα σύμβολα , νέα ορόσημα.
Ο Τζαβέλλας το ήξερε και γι αυτό θυμάμαι σαν τώρα την ημέρα της δίκης του στο στρατοδικείο της χούντας που συνέπεσε με τη δική μου όταν μας γύριζαν στη φυλακή μου είπε χαρακτηριστικά : «ότι και να κάνουν εμείς θα είμαστε οι νικητές – αυτοί είναι τελειωμένοι- γιατί εμείς σπέρνουμε αυτό, που θα θερίσουν οι γενιές που έρχονται»
Ας μη θρηνούμε λοιπόν μπροστά στο σκήνωμα του Πάνου. Στη ζωή του καταξιώθηκε γιατί την έζησε με νόημα ˙ δεν ήταν κονιορτός και σκόνη μιάς άθλιας και μίζερης καθημερινότητας, ήταν άνθρωπος με κεφαλαίο Α .
Σύγχρονη μετενσάρκωση του ήρωα της λαϊκής μούσας Διγενή –Ακρίτα ο Τζαβέλλας πάλεψε και τον νίκησε τον Χάροντα στα μαρμαρένια αλώνια.
Θα μας λείψει ναι, αλλά θα είναι πάντα δίπλα μας, στο πλευρό μας.
Σε αδημοσίευτο ποίημα του με τίτλο «Σαν πεθάνω» που βρέθηκε στα χαρτιά του γράφει:
Γύρω μου θύελλες και κύματα αφρισμένα
Και πλήθη να ουρλιάζουν
Κι εγώ στα χαρακώματα
Καβάλα στη ράχη του ονείρου
Γραμμή για τις κορφές του ήλιου.
Αφήστε ψαλμουδιές και κλάματα
Μόνο βροντοφωνάξτε το τραγούδι εκείνο ‘στ’ άρματα , στ’ άρματα»
Ήμουν νικητής πάντα νικητής
-με το παράδειγμα μου-
στο μαρτύριο, στο μπουντρούμι
μπροστά στο απόσπασμα
τρελλός κι απέραντος στον τάφο μου να γράψετε.
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν το πνεύμα του και την επιταγή του .
Το «χαίρε» , που του απευθύνουμε δεν είναι αντίο και ύστατος χαιρετισμός, είναι το κούνημα του χεριού προς τον αγαπημένο που φεύγει για μακρινό ταξείδι και δεν μας εγκαταλείπει, ούτε εμείς θα ξεχάσουμε ποτέ._
Ο Τζαβέλλας το ήξερε και γι αυτό θυμάμαι σαν τώρα την ημέρα της δίκης του στο στρατοδικείο της χούντας που συνέπεσε με τη δική μου όταν μας γύριζαν στη φυλακή μου είπε χαρακτηριστικά : «ότι και να κάνουν εμείς θα είμαστε οι νικητές – αυτοί είναι τελειωμένοι- γιατί εμείς σπέρνουμε αυτό, που θα θερίσουν οι γενιές που έρχονται»
Ας μη θρηνούμε λοιπόν μπροστά στο σκήνωμα του Πάνου. Στη ζωή του καταξιώθηκε γιατί την έζησε με νόημα ˙ δεν ήταν κονιορτός και σκόνη μιάς άθλιας και μίζερης καθημερινότητας, ήταν άνθρωπος με κεφαλαίο Α .
Σύγχρονη μετενσάρκωση του ήρωα της λαϊκής μούσας Διγενή –Ακρίτα ο Τζαβέλλας πάλεψε και τον νίκησε τον Χάροντα στα μαρμαρένια αλώνια.
Θα μας λείψει ναι, αλλά θα είναι πάντα δίπλα μας, στο πλευρό μας.
Σε αδημοσίευτο ποίημα του με τίτλο «Σαν πεθάνω» που βρέθηκε στα χαρτιά του γράφει:
Γύρω μου θύελλες και κύματα αφρισμένα
Και πλήθη να ουρλιάζουν
Κι εγώ στα χαρακώματα
Καβάλα στη ράχη του ονείρου
Γραμμή για τις κορφές του ήλιου.
Αφήστε ψαλμουδιές και κλάματα
Μόνο βροντοφωνάξτε το τραγούδι εκείνο ‘στ’ άρματα , στ’ άρματα»
Ήμουν νικητής πάντα νικητής
-με το παράδειγμα μου-
στο μαρτύριο, στο μπουντρούμι
μπροστά στο απόσπασμα
τρελλός κι απέραντος στον τάφο μου να γράψετε.
Ας ακολουθήσουμε λοιπόν το πνεύμα του και την επιταγή του .
Το «χαίρε» , που του απευθύνουμε δεν είναι αντίο και ύστατος χαιρετισμός, είναι το κούνημα του χεριού προς τον αγαπημένο που φεύγει για μακρινό ταξείδι και δεν μας εγκαταλείπει, ούτε εμείς θα ξεχάσουμε ποτέ._
[Παρασκευή 30η Ιανουαρίου 2009]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου